ضریب بتا (Beta) 

ضریب بتا (Beta) 

ضریب بتا چیست؟ 

ضریب بتا، معیاری است برای سنجش حساسیت یک سهام یا سبد سرمایه‌گذاری نسبت به تغییرات کلی بازار. این شاخص رابطه میان تغییرات قیمت یک دارایی خاص و بازار کلی را به‌صورت کمّی پیش می‌برد. همچنین، این ضریب یک معیار آماری است که نوسان‌ها یا ریسک سیستماتیک یک سرمایه‌گذاری را نسبت به یک شاخص مرجع نشان می‌دهد. برای سرمایه‌گذاری‌ها در ایالات متحده، این شاخص معمولاً شاخص اِس‌اندپی ۵۰۰ (S&P 500) است و برای سایر کشورها، شاخص‌های محلی مربوطه به‌کار می‌روند. درهمین حال، ضرایب بتا ازطریق رگرسیون بازده تاریخی دارایی درمقابل بازده تاریخی شاخص مرجع محاسبه می‌شود.

معنای مقادیر مختلف ضریب بتا به شرح زیر است:

• بتا = ۱: این ضریب نشان می‌دهد که دارایی تمایل دارد تا هم‌سو با بازار حرکت کند و اگر بازار به‌اندازه مشخصی افزایش یا کاهش یابد، انتظار می‌رود که قیمت دارایی در همان جهت و با درصد مشابهی پیش رود.
• بتا > 1: بتا بیشتر از ۱ نمایان‌کننده این نکته است که دارایی نسبت به نوسانات بازار حساس‌تر و ناپایدارتر است و اگر بازار به میزان مشخصی افزایش یابد، انتظار می‌رود تا قیمت دارایی به درصد بالاتری افزایش یابد و برعکس.
• بتا < 1: بتا کم‌تر از ۱ این نکته را تصویر می‌کند که دارایی، نسبت به بازار کل دارای نوسان‌ها یا حساسیت کم‌تری به تغییرات بازار است. درنتیجه، اگر بازار به‌اندازه مشخصی افزایش یا کاهش یابد، انتظار می‌رود که قیمت دارایی در همان جهت، اما با درصد کم‌تری حرکت کند.
• بتا = ۰: بتا ۰ نشان‌دهنده آن است که هیچ رابطه‌ای بین دارایی و بازار وجود ندارد. افزون بر این، تغییرات قیمت دارایی، مستقل از تغییرات بازار است.
• بتا منفی: بتا منفی نشان می‌دهد که قیمت دارایی تمایل دارد تا درجهت مخالف بازار حرکت کند، به این شکل که اگر بازار افزایش یابد، انتظار می‌رود تا قیمت دارایی کاهش یابد و برعکس. بتا منفی همچنین معمولاً با دارایی‌هایی که ویژگی‌های دفاعی یا ضد چرخه‌ای دارند، مرتبط است.

درهمین راستا، ضریب بتا به‌طور گسترده‌ای توسط سرمایه‌گذاران، مدیران سبد سرمایه‌گذاری و تحلیل‌گران به‌عنوان ابزاری برای ارزیابی ریسک استفاده می‌شود. این شاخص همچنین به سرمایه‌گذاران بینشی از نوسانات دارایی نسبت به بازار ارائه داده و به آن‌ها کمک می‌کند تا ریسک‌ها و بازده‌های احتمالی مرتبط با سرمایه‌گذاری را درک کنند. علاوه بر این، دارایی‌هایی با ضریب بتا بالاتر عموماً پُرخطرتر محسوب می‌شوند، اما ممکن است بازده بالاتری را نیز به‌همراه داشته باشند.