وضعیت مالی (Financial position)
یکی از مهمترین شاخصهای وضعیت مالی یک شرکت، ترازنامه است. ترازنامه، وضعیت فعلی داراییها، بدهیها، و حقوق صاحبان سهام سازمان را نشان میدهد. داراییها همچنین منابعی هستند که شرکت مالک آنها است یا بر آنها کنترل دارد، مانند وجه نقد، موجودی کالا، اموال، کارخانه و تجهیزات. بدهیها نیز شامل تعهداتی هستند که شرکت به دیگران بدهکار است، مانند حسابهای پرداختنی، وامها و اوراق قرضه. از سوی دیگر، حقوق صاحبان سهام تفاوت بین داراییها و بدهیها است و نمایانگر ادعای مالکین بر ارزش خالص شرکت است. در ادامه، ترازنامه میتواند برای تحلیل نقدینگی، توانایی پرداخت بدهی و کارایی شرکت، مورد استفاده قرار گیرد. درنتیجه، نقدینگی به توانایی شرکت برای پرداخت تعهدات کوتاهمدت با استفاده از داراییهای جاری خود اشاره دارد. افزون بر این، توانایی پرداخت بدهی به توانایی شرکت برای پرداخت تعهدات بلندمدت با استفاده از داراییهای بلندمدت اشاره دارد و کارایی به استفاده بهینه از منابع برای ایجاد درآمد و ارزش.
در این میان، یکی از روشهای اندازهگیری میزان پول نقد، مقایسه داراییهای جاری با بدهیهای جاری است. لازم به ذکر است که داراییهای جاری شامل مواردی میشوند که طی یک سال قابل تبدیل به وجه نقد هستند، مانند پول نقد، اوراق بهادار قابلفروش، حسابهای قابلدریافت و موجودی کالا. بدهیهای جاری نیز شامل تعهداتی میشوند که طی یک سال باید پرداخت شوند، مانند حسابهای قابلپرداخت، وامهای کوتاهمدت و هزینههای معوقه. درهمین حال، مازاد داراییهای جاری بر بدهیهای جاری به معنی دسترسی به منابع مالی برای گسترش فعالیتهای شرکت است. با این وجود، مازاد قابلتوجه نشاندهنده استفاده ناکارآمد از منابع است. بنابراین، مازاد چشمگیر داراییهای کوتاهمدت بر داراییهای بلندمدت که در طولانیمدت حفظ شود، ممکن است نشانهای از وضعیت مالی ضعیف شرکت باشد.
روش دیگری که برای اندازهگیری توانایی پرداخت بدهی وجود دارد، مقایسه داراییهای بلندمدت با بدهیهای بلندمدت است. دراین راستا، داراییهای بلندمدت شامل مواردی هستند که عمر مفید آنها بیش از یک سال است، مانند اموال، کارخانه و تجهیزات، داراییهای نامشهود و سرمایهگذاریها. بدهیهای بلندمدت نیز شامل تعهداتی هستند که بیش از یک سال به طول میانجامد، مانند وامهای بلندمدت، اوراق قرضه و مالیاتهای معوقه. همچنین، مازاد داراییهای بلندمدت بر بدهیهای بلندمدت به معنای توانایی شرکت در ایجاد درآمد و ارزش از سرمایهگذاریها و عملیات خود است. با این حال، کمبود قابلتوجه، نشاندهنده ریسک بالای عدم پرداخت بدهی یا ورشکستگی است که در صورتیکه بدهیهای بلندمدت شرکت بهشکل درخورتوجهی بیشتر از داراییهای بلندمدت باشد، این وضعیت نشانگر ورشکستگی یا پیش از ورشکستگی است. ترازنامه همچنین میتواند برای محاسبه نسبتهایی که تصویرگر نقدینگی، توانایی پرداخت بدهی و کارایی شرکت هستند، مورد استفاده قرار گیرد. برخی از نسبتهای رایج شامل موارد زیر هستند:
- نسبت جاری: داراییهای جاری / بدهیهای جاری
- نسبت سریع: (داراییهای جاری – موجودی کالا) / بدهیهای جاری
- نسبت بدهی به حقوق صاحبان سهام: کل بدهیها / کل حقوق صاحبان سهام
- نسبت گردش دارایی: فروش / داراییهای کل
- بازده داراییها: سود خالص / داراییهای کل
- بازده حقوق صاحبان سهام: سود خالص / کل حقوق صاحبان سهام
درنهایت، این نسبتها میتوانند با میانگینهای صنعتی یا معیارهای استاندارد مقایسه شوند تا عملکرد و موقعیت مالی یک شرکت ارزیابی شود.