درس ۳۶ : تحلیل جریان پول

 تحلیل جریان پول

با اندازه‌‌گیری مقدار پولی که وارد یک سهام، اوراق قرضه یا کالا شده، یا از آن‌ها خارج می‌شود، می‌توان روندهای عرضه و تقاضا را ارزیابی کرد. این مسئله نیز به نوبه‌ی خود می‌تواند به شناسایی اوراق بهادار یا دارایی‌های جذاب یا گران‌قیمت کمک کند. جریان پول مقدار تراکنش‌ها را اندازه‌گیری و مجموع متحرکی (running total) را از جریان ورودی یا جریان خروجی خالص پول نقد ثبت می‌کند.

کارکرد جریان پول چگونه است

تحلیل جریان پول یعنی شناسایی واگرایی‌های میان روندها در قیمت و روندها در جریان پول. از لحاظ نظری، با افزایش قیمت یک سهام یا کالا، جریان پول در آن‌ها باید بیش‌تر شود. در مقابل، وقتی قیمت سهام یا کالا کاهش یابد، جریان پول باید از آن‌ها خارج شود. در این‌جا فاکتور مهم این است که آیا جریان پول یک سهام (یا هر چیز دیگر) نسبت به سطوح گذشته و اخیر آن تغییر می‌کند یا خیر. در این‌جا، شیب‌های نسبی قیمت و جریان پول، و نه شیب‌های مطلق، به عنوان نکته‌ی کلیدی تلقی می‌شوند.

برای مثال، وقتی یک سهام روند افزایشی پیدا می‌کند، جریان پول نیز باید دارای روند افزایشی شود. این در حدود ۸۰ درصد اوقات درست است و هیچ‌گونه اطلاعات مهمی به تحلیل کلی اضافه نمی‌کند. جریان پول مطابق انتظارات رفتار می‌کند. در شکل شماره ی ۱، (خط) جریان پول همسو با (ستون‌های) قیمت ایستمن کداک در حال افزایش است.

با وجود این، وقتی قیمت سهام افزایشی و جریان پول کاهشی می‌شوند، یعنی یک واگرایی خرسی (نزولی) ایجاد شده است. قیمت معمولا در جهت جریان پول اصلاح می‌شود. زیرا خروج پول از سهام به معنی کاهش تقاضا است. اگر در یک سطح مشخص، خریداری برای سهام وجود نداشته باشد، قیمت تا سطحی کاهش می‌یابد که خریدار برای آن وارد بازار شود. شکل شماره‌ی ۲ نشان می‌دهد، قیمت برای جانسون و جانسون در حال کاهش، ولی جریان پول آن در حال افزایش است. این واگرایی گاوی (صعودی) در شکل شماره‌ی ۳ با حرکت قیمت به سمت بالا برطرف شد.

محاسبه‌ی جریان پول

جریان پول دارای روش محاسبه‌ی نسبتا ساده‌ای است، ولی به اطلاعات لحظه به لحظه نیاز دارد. هنگام محاسبه‌ی جریان پول برای کل یک بازار، نظیر بخش سهام یا بورس، وجود یک نیروی محاسباتی کامپیوتری برای ادامه‌ی محاسبات لازم خواهد بود. معمولا، از جریان پول در تحلیل بازارهای سهام استفاده می‌شود، زیرا لازمه‌ی آن وجود حجم برای هر معامله است. اگر یک قرارداد آتی یا کالای نقدی دارای حجم معامله باشد، نتایج تحلیل جریان پول برای آن‌ها نیز به اندازه‌ی سهام معتبر خواهد بود.

این فرمول عبارت است از مجموع تجمعی (یا همان مجموع متحرک – cumulative sum) حاصل ضرب قیمت در حجم در لحظات صعودی منهای حاصل ضرب قیمت در حجم در لحظات نزولی. لحظات صفر (بدون تغییر) نادیده گرفته می‌شوند. همان‌طور که می‌توان مشاهده کرد، وقتی پول بیش‌تری در لحظات صعودی جابه‌جا می‌شود، جریان پول افزایش می‌یابد، یعنی معاملات با قیمت‌های بالاتر انجام می‌شوند؛ یعنی تقاضا زیاد می‌شود.

زمان استفاده از آن

سیگنال جریان پول را نباید به عنوان تنها دلیل انجام معامله تلقی کنیم. در عوض، این سیگنال به عنوان یک اندیکاتور پشتیبان معامله یا ابزار شناسایی فرصت، بهترین کارکرد خود را ارائه می‌دهد. در مورد اول (پشتیبان معامله) باید گفت، هنگامی که نتایج تحلیل‌های خط روند و اسیلاتور‌ها مورد تردید قرار دارند، جریان پول ممکن است تایید مورد نیاز را ارائه کند. و در مورد دوم (ابزار شناسایی فرصت) نیز می‌توان گفت، مشاهده‌ی یک واگرایی میان قیمت و جریان باید به یک تحلیل کامل از سهام یا کالا منجر شود. این ویژگی، به خصوص، برای مدیران مالی که تعداد زیادی از ابزارها را ردیابی می‌کنند، بسیار مفید خواهد بود.

هم‌چنین، نتایج تحلیل در معاملات بزرگ ممکن است دچار انحراف شوند، به خصوص برای اقلام غیر نقدی یا با قیمت پایین. در بازار سهام، نسخه‌ی غیر بلوکیِ جریان پول می‌تواند معاملات بزرگ بیش‌تر از ۱۰،۰۰۰ سهم را فیلتر کند. با وجود این، هنگام استفاده از جریان پول کلی یا جریان پول غیر بلوکی باید اقلام مورد معامله را نادیده بگیریم. در سایر بازارها، اندازه‌ی «بلوک‌» متفاوت خواهد بود.

هم‌چنین، لازم است چارچوب‌های زمانی متعدد و مختلف را نیز تحلیل کنید. از آن‌جا که برای محاسبه‌ی جریان پول از مجموع تجمعی استفاده می‌کنیم، گستره‌ی داده‌های مورد استفاده مستقیما بر ظاهر نمودار و شیب خط‌ها تاثیر می‌گذارد. بهترین گزینه‌ها برای این تحلیل، آن‌هایی هستند که قیمت و جریان پول، پیش از واگرایی، در یک دوره‌ی زمانی قابل قبول یکدیگر را دنبال می‌کنند. مواردی که در آن‌ها قیمت و جریان پول به طور کلی یکدیگر را دنبال نمی‌کنند، و شکلی شبیه «X‌» را تشکیل می‌دهند، گزینه‌های مناسبی برای تحلیل جریان پول نیستند.

بار دیگر یادآور می‌شویم، از جریان پول به عنوان ابزار انحصاری برای کمک به تصمیم‌گیری‌های‌تان استفاده نکنید. از این تحلیل برای تایید سایر ابزارها یا به عنوان نشانه‌ای برای فرصت‌ها استفاده کنید. تایید اندیکاتور‌ها برای داشتن یک تحلیل تکنیکال خوب، مسئله‌ای کلیدی است. ‌