درس ۶ : مقررات معاملات آتی

مقررات معاملات آتی

شرکت‌ها و افرادی که به صورت عمومی به انجام کسب و کار‌های مربوط به معاملات آتی می‌پردازند، مشمول مقررات کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) و انجمن ملی معاملات آتی (NFA) قرار دارند. تمام بورس‌های معاملات آتی نیز تحت نظارت CFTC هستند. NFA یک سازمان خودنظارتی دارای مجوز کنگره‌ی آمریکا است که تحت نظرات CFTC قرار دارد. این سازمان به همراه CFTC به عنوان مرجع نظارت بر کارگزاران بورس آتی، معرفی‌کنندگان کارگزاری، مشاوران معاملات کالا، متصدیان سرمایه‌گذاری‌های متمرکز و افراد مرتبط با تمام موارد فوق فعالیت می‌کند.

کارکنان NFA از بیش از ۱۴۰ حسابرس متخصص و مامور تحقیقات تشکیل شده‌اند. به علاوه، NFA مسئول ثبت افراد و شرکت‌هایی است که باید از CFTC مجوز دریافت کنند. افراد و شرکت‌هایی که قوانین NFA مربوط به اخلاق و رفتار حرفه‌ای را نقض کنند یا الزامات مالی و ثبت سوابق دقیق و سختگیرانه‌ی این سازمان‌ها را رعایت نکنند، چنان‌چه شرایط اقتضا کند، برای همیشه از انجام هرگونه فعالیت‌های کسب و کاری عمومی مربوط به قراردادهای آتی منع خواهند شد.

اختیارات اجرایی CFTC مشابه‌ی سایر آژانس‌های مهم نظارتی فدرال است؛ از جمله داشتن توان تعقیب کیفری توسط وزارت دادگستری (البته در صورتی که چنین اقدامی لازم باشد). کارگزاری‌های بورس آتی که عضو یک بازار بورس هستند، نه تنها مشمول مقررات CFTC و NFA قرار دارند، بلکه باید مقررات بورسی را که عضو آن هستند نیز رعایت کنند. کارکنان ناظر بر بورس، تحت نظارت CFTC، مسئول رفتار کسب و کاری و مسئولیت‌های مالی شرکت‌های عضو هستند. نقض قوانین بورس می‌تواند به جریمه‌های سنگین، تعلیق یا لغو امتیازات معاملاتی، و حذف عضویت در بورس منجر شود.

توصیه‌های احتیاطی

پیشنهاد خرید یا فروش قراردادهای آتی که در یکی از بورس‌های آتی قانونی کشور صورت نگیرد و از طرف هر فرد یا شرکتی ارائه شده باشد که دارای مجوز از کمیسیون معاملات آتی کالا نباشد، غیرقانونی تلقی می‌شود. به علاوه، افراد و شرکت‌هایی که به صورت عمومی در کسب و کار‌های مربوط به معاملاتی آتی فعالیت می‌کنند، باید عضو انجمن ملی معاملات آتی باشند. از این رو، اگر فردی تلاش می‌کند یک سرمایه‌گذاری مرتبط با کالا را به شما بفروشد، نهایت احتیاط را به خرج دهید تا از قانونی بودن این پیشنهاد، و هم‌چنین، مجوز CFTC و مدرک عضویت فرد پیشنهاددهنده در NFA اطمینان حاصل کنید.

در شماری از موارد، فروشندگان قراردادهای آتی غیرقانونی در خارج از بورس، در تلاش برای اجتناب از رعایت قوانین سختگیرانه‌ی نظارت بر معاملات آتی، سرمایه‌گذاری‌های‌شان را با برچسب و عنوانی مختلفی از قبیل «تحویل معوق‌،‌» «پیمان آتی‌،‌» یا «پرداخت با چک‌» معرفی می‌کنند. بسیاری از آن‌ها با شما تماس می‌گیرند و با استفاده از تاکتیک‌های گمراه‌کننده و پرفشار فروش و بازارگرمی، و شاید با بیان این‌ مطلب که آن‌ها از الزامات ثبت‌نامی و نظارتی معاف هستند، سعی می‌کنند شما را برای خرید متقاعد کنند. همین مسئله به اندازه‌ی کافی وضعیت را روشن می‌کند که پیش از انجام معامله، حتما صحت اظهارات‌شان را بررسی کنید. در صورت مشاهده‌ی چنین اتفاقاتی، حتما مراجع ذیربط را از این مسئله مطلع کنید.

ایجاد یک حساب

زمانی که برای ایجاد یک حساب معاملات آتی اقدام می‌‌کنید، باید انتظار داشته باشید اطلاعات خاصی فراتر از صرفا نام، آدرس، یا شماره‌ی تلفن‌ از شما خواسته شود. اطلاعات درخواستی عموما شامل درآمد، دارایی خالص، تجربه‌های قبلی در سرمایه‌گذاری یا معاملات آتی، و سایر اطلاعات مورد نیاز برای ارائه‌ی توصیه‌هایی در خصوص ریسک‌های موجود در معاملات قراردادهای آتی می‌شوند (البته، اطلاعات درخواستی لزوما فقط به این موارد محدود نمی‌شوند). دست‌کم فرد یا شرکتی که مسئول مدیریت حساب شما است، ملزم به ارائه‌ی اسناد افشای ریسک و موارد مشخص‌شده توسط CFTC به شما و دریافت تصدیق کتبی از طرف شما مبنی بر دریافت و درک کامل اطلاعات است.

افتتاح یک حساب آتی یک تصمیم خطیر است – درست مثل هر سرمایه‌گذاری مهم مالی دیگر – و بدیهی است که باید با احتیاط کامل انجام شود. درست همان‌طور که بدون مطالعه‌ و درک کامل جزییات قرارداد خرید یک خودرو یا خانه، آن را امضا نمی‌کنید، هرگز بدون مطالعه و درک کامل از قرارداد حساب و سایر اسنادی که توسط کارگزار به شما ارائه می‌شوند، حساب معاملاتی‌تان را ایجاد نکنید. این هم به نفع شما و هم به نفع شرکت طرف حساب شما است که پیش از ورود به هرگونه تراکنش آتی، عمیقا از حقوق و تعهدات خود و هم‌چنین، از حقوق و تعهدات شرکت آگاهی پیدا کنید.

اگر هرگونه پرسشی درباره‌ی مفهوم هر یک از بندهای قرارداد را دارید، درنگ نکنید و درباره‌ی آن پرس‌وجو کنید. یک رابطه‌ی خوب و مستمر فقط در شرایطی می‌تواند ایجاد شود که طرفین، از همان ابتدا، درک روشنی از این رابطه پیدا کنند. هم‌چنین، هرگز تردید نکنید و این سوال را از همان ابتدا بپرسید که شرکت کارگزاری در ازای کمیسیون معامله‌ای که از شما دریافت می‌کند، چه خدماتی به شما ارائه می‌دهد.

همان‌طور که پیش‌تر گفتیم، همه‌ی شرکت‌ها خدمات یکسانی ارائه نمی‌دهند. و همه‌ی مشتریان نیز نیازهای یکسانی ندارند. برای مثال، اگر برای‌تان مهم است، درباره‌ی قابلیت تحقیقاتی شرکت و گزارش‌هایی که به مشتریان‌شان ارائه می‌دهند، پرس‌وجو کنید. سایر موضوعاتی نیز که می‌توانید درباره‌شان تحقیق کنید شامل نحوه‌ی ارائه‌ی اطلاعات تراکنش و صورت وضعیت و چگونگی مدیریت و اجرای سفارش‌های‌تان می‌شوند.

اگر اختلافی پیش بیاید

تمام تراکنش‌های قانونی مربوط به قراردادهای آتی، به جز درصد اندکی، بدون مشکل یا سوءبرداشت انجام می‌شوند. با وجود این، در هر کسب و کاری که در آن، سالانه بیش از ۱۵۰ میلیون قرارداد معامله می‌شود، گاهی اوقات ایجاد برخی اختلافات اجتناب‌ناپذیر است. بدیهی است، بهترین راه برای حل یک اختلاف انجام گفتگوهای مستقیم میان طرف‌های درگیر است. با وجود این، در صورت عدم سازش، شرکت‌کنندگان در بازارهای آتی گزینه‌های مختلفی پیش روی‌شان دارند (مگر آن‌که پیش‌تر برای انجام روش خاصی به توافق رسیده باشند). تحت برخی شرایط خاص، شاید طرفین بتوانند از طریق بورسی که قراردادهای آتی در آن معامله شده است، اختلاف‌شان را حل کنند. هم‌چنین، هر یک از طرفین می‌توانند نزد کمیسیون معاملات آتی کالا بروند و ادعای غرامت کنند. با وجود این، یک گزینه‌ی جدیدتر، سریع‌تر، و ارزان‌تری برای حل اختلاف از طریق برنامه‌ی داوری توسط انجمن ملی معاملات آتی ایجاد شده است. این برنامه دارای مزایای فراوانی است:

• در صورت تمایل، می‌توانید داورانی را انتخاب کنید که هیچ اتصالی با صنعت معاملات آتی ندارند.
• شما مجبور نیستید ادعا یا ثابت کنید که قانون یا قاعده‌ای زیر پا گذاشته شده است، صرفا کافی است که نشان دهید با شما نامناسب و غیرمنصفانه رفتار شده است.
• در برخی موارد، فرایند داوری به طور کامل از طریق ارسال‌های کتبی انجام شود. چنان‌چه نیاز به استماع دعاوی طرفین باشد، عموما زمان و مکانی برای این کار تعیین می‌شود که برای طرفین مناسب باشند.
• شما مجبور به استفاده از وکیل نیستید، مگر آن‌که خودتان بخواهید.

اجزای یک قرارداد آتی

برای هر نوع از سرمایه‌گذاری که مد نظرتان باشد – نه فقط قراردادهای آتی – منطقی است تا آن‌جا که می‌توانید اطلاعات لازم را درباره‌ی آن سرمایه‌گذاری به دست بیاورید. هرچه اطلاعات بیش‌تری در ابتدا به دست بیاورید، بعدا کم‌تر غافلگیر خواهید شد. به علاوه، حتی در میان قراردادهای آتی، تفاوت‌های مهمی وجود دارند که – به دلیل تاثیرگذار بودن آن‌ها بر نتایج سرمایه‌گذاری – باید هنگام تصمیم‌گیری درباره‌شان مد نظر قرار دهید.

واحد قرارداد

مشخصات کالایی را که باید تحویل داده شود، به طور کامل در قراردادهای آتی تصریح می‌شود (نظیر ۵۰۰۰ بوشل غلات، ۴۰،۰۰۰ پوند دام زنده، یا ۱۰۰ انس تروا طلا). معاملات آتی ارز خارجی تحویل شمار مشخصی از مارک، فرانک، ین، پوند، یا پزو را مشخص می‌کنند. قراردادهای آتی تحت تعهد خزانه‌داری ایالات متحده نوعی ابزار مالی هستند که هنگام سررسید دارای ارزش اسمی (مثلا ۱۰۰،۰۰۰ دلار یا ۱ میلیون دلار) خواهند بود. قراردادهای آتی که به جای تحویل کالا دارای تسویه‌ی نقدی هستند، بر اساس حاصل ضرب یک عدد شاخص معین در میزان دلار محاسبه می‌شوند. برای مثال، قراردادهای آتی شاخص سهام به همین شکل محاسبه می‌شوند. معیار هر چه باشد، مهم این است که دقیقا بدانید چه چیزی را می‌خرید یا می‌فروشید، و به چه مقدار می‌خرید یا می‌فروشید.

نحوه‌ی به دست آوردن مظنه قیمت

مظنه‌ی قیمت‌های آتی معمولا به همان روشی به دست می‌آید که در بازار نقدی رایج است. یعنی به دلار، سنت، و گاهی اوقات کسری از سنت، به ازای هر بوشل، پوند یا اونس؛ هم‌چنین، به دلار، سنت و ضرایب یک سنتی برای ارزهای خارجی؛ و به واحد و درصدی از یک واحد برای ابزارهای مالی. مظنه‌ی قیمت‌های قرارداد تسویه‌ی نقدی بر حسب عدد شاخص انجام می‌شود – معمولا با دو نقطه‌ی اعشار بیان می‌شوند. حتما مطمئن شوید که از سیستم مظنه‌ی قیمت برای قرارداد آتی مورد نظرتان به خوبی آگاه هستید.

تغییرات قیمت حداقلی

بورس‌ها حداقل میزان قیمتی را که می‌تواند به سمت بالا یا پایین نوسان داشته باشد، مشخص می‌کنند. به این حداقل میزان نوسان «تیک‌» گفته می‌شود. برای مثال، هر تیک برای غلات ۰.۲۵ سنت در هر بوشل است. تیک برای یک قرارداد آتی ۵۰۰۰ بوشلی ۱۲.۵۰ دلار است. تیک در یک قرارداد آتی طلا، ۱۰ سنت به ازای هر اونس است که یک قرارداد ۱۰۰ اونسی ۱۰ دلار تیک دارد. شما باید با حداقل نوسان قیمتی – اندازه‌ی تیک – برای هر قرارداد آتی که قصد معامله‌ی آن را دارید، به خوبی آشنا شوید. و البته، باید بدانید تغییر قیمت برای هر میزان مشخص چه تاثیری بر ارزش قرارداد خواهد داشت.

محدودیت قیمت روزانه

بازارهای بورس حدود قیمت روزانه را برای معاملات قراردادهای آتی مشخص می‌کنند. این محدودیت‌ها بر حسب قیمت پایانی روز قبل به علاوه یا منهای ارزش دلاری یا سنتی به ازای هر واحد معاملاتی بیان می‌شوند. وقتی یک قیمت آتی بر اساس محدودیت قیمت روزانه‌اش افزایش می‌یابد، تا روز معاملاتی بعد، هیچ معامله‌ای را نمی‌توان با قیمتی بالاتر از آن انجام داد. در مقابل، وقتی یک قیمت آتی به اندازه‌ی محدودیت روزانه‌اش کاهش می‌یابد، تا روز معاملاتی بعد، نمی‌توان هیچ معامله‌ای را پایین‌تر از آن قیمت انجام داد. از این رو، اگر محدودیت روزانه‌ برای غلات در حال حاضر ۱۰ سنت به ازای هر بوشل و قیمت تسویه‌ی روز قبل نیز ۳ دلار باشد، در طول روز جاری نمی‌توان معامله‌ای را با قیمت پایین‌تر از ۲.۹۰ دلار یا بالاتر از ۳.۱۰ دلار انجام داد. قیمت معاملات را می‌توان بر اساس این محدودیت روزانه در هر روز افزایش یا کاهش داد. برای برخی قراردادها، محدودیت‌های قیمت روزانه در طول ماهی که به انقضای قرارداد منتهی می‌شود، از بین می‌روند. از آن‌جا که قیمت‌ها در طول ماه انقضای قرارداد (که به آن، ماه «نقدی‌» یا «تحویل‌» گفته می‌شود) به شکل خاصی می‌توانند نوسانی باشند، افراد کم‌تجربه در معاملات آتی ممکن است ترجیح دهند پوزیشن‌شان را پیش از رسیدن به آن زمان نقد کنند؛ یا این‌که دست‌کم با توجه به ریسک‌های موجود، تصمیم می‌گیرند با احتیاط دست به معامله بزنند. محدودیت‌های قیمت روزانه که توسط بورس تعیین می‌شوند قابل تغییر هستند. برای مثال، وقتی قیمت بازار با محدودیت موجود برای تعداد معینی از روزهای متوالی افزایش یا کاهش می‌یابد آن‌ها می‌توانند افزایش یابند. به خاطر وجود محدودیت‌های قیمت روزانه، ممکن است شرایطی پیش بیاید که در آن، نقد کردن یک پوزیشن آتی موجود برای معامله‌گر امکان‌پذیر نباشد. در این شرایط، معامله‌گر باید درباره‌ی استراتژی‌های جایگزین با کارگزار خود مشورت کند.

محدودیت‌های پوزیشن

بورس‌ها و کمیسیون معاملات آتی کالا (CFTC) حداکثر میزان پوزیشن سفته‌بازی (گمانه‌زنی) مجاز را برای هر فرد در یک زمان در هر یک از قراردادهای آتی تعیین کرده‌اند؛ البته شاید یک معامله‌گر عادی هرگز نتواند به این میزان حداکثری دست پیدا کند. هدف از تعیین این محدودیت پیشگیری از اعمال نفوذ ناروای هر یک از خریداران یا فروشندگان در قیمت ایجاد یا نقد کردن پوزیشن‌ها است. محدودیت‌های پوزیشن در تعداد قراردادها یا مجموعه واحدهای کالا اعمال می‌شود. آسان‌ترین راه برای آگاهی از این قبیل اطلاعات (که در این بخش‌ها گفته شد) این است که از کارگزار یا مشاورتان بخواهید نسخه‌ای از مشخصات قرارداد را برای هر یک از قراردادهای آتی مورد نظرتان در اختیار شما قرار بدهد. هم‌چنین، این اطلاعات را می‌توانید از بورسی که در آن به معامله‌ی قرارداد می‌پردازید، دریافت کنید.